A fraga de Menáncaro está situada no val do río Aneiros ou río dá Sardiña, na parroquia de Serantes do concello de Ferrol.
O uso humano da zona está dedicada á explotación forestal, vivenda e prados, nun contorno moi humanizado.
A fraga é unha mostra de bosque potencial desenvolvido prácticamente desaparecido noutras zonas próximas. No concello de Ferrol estas manchas redúcense á ladera do monte da Graña e algunhas manchas en San Pedro de Leixa, Santa Cecilia e a de Menáncaro.
O valor principal da carvalleira é, a nivel local, a súa singularidade dada a ausencia de formacións de carvalleiras no concello salvo as mencionadas.
A unidade ecolóxica está formada por un bosque ripario que ocupa as marxes do río, unha zona da carvalleira que se imbricá coa aliseda riparia e zonas de prado húmido nas marxes do bosque ripario.
A carvalleira é a unidade climácica da zona, representada pola asociación
Blechno spicanti-Quercetum roboris, un bosque atlántico húmido dominado por
Quercus robur. A vegetación riparia está formada pola aliseda da asociación
Valeriano pyrenaicae-Alnetum glutinosae.
Na zona da carvalleira atópanse un bon número de pés de
puercus robur de gran porte, entre os maiores do concello de Ferrol e os maiores como rodal desta especie. Outras especies arbóreas que acompañan son algúns castiñeiros (
Castanea sativa),
Frangula alnus,
Laurus nobilis e Pyrus cordata.
No sotobosque da carvalleira hai un tapiz constante de silvas (
Rubus ulmifolius), hiedra (
Hedera hibernica) e madreselva (
Lonicera peryclimenum subsp. hispanica), ademais de zonas dominadas polas
herbáceas como Holcus mollis,
Brachypodium pinnatum,
Pseudoarrhenatherum longifolium e o helecho macho (
Pteridium aquilinum). Outras especies que acompañan o conxunto son
Linuria triarnitophora,
Omphalodes nitida ou Veronica serpyllifolia.
A alíseda riparia está formada por unha liña contínua de ameneiros (
Alnus glutinosa), con salgueiros (
Salix atrocinerea), carvallos e algúns freixos (
Fraxinus excelsior) ademais doutras especies como
Sambucus nigra. O chan de sotobosque está formado por diversas herbáceas como
Lysimachia nemorum,
Valeriana dioica,
Anemone nemorosa, e diferentes especies de felgos entre as que destaca
Dryopteris guanchica, a especie de maior interese e única localidade de Ferrol
[1].
O prado húmido está formado por un contínuo de herbáceas higrófitas de gran porte como
Oenanthe croccata,
Angelica sylvestris,
Iris pséudoácorus,
Carex pendula, etc. Aquí destacamos a presenza de
Juncus foliosus, única localidade da provincia da Coruña.
Entre as especies de interese hai que destacar a presenza de
Dryopteris guanchica, un felgo relicto do terciario con presenza en Galiza, Asturias, Algeciras, Sintra e Macaronesia. Está considerada como "vulnerable" no borrador do listado de flora ameazada da Xunta de Galicia
[2]. Os narcisos
Narcissus triandrus e
N. bulbocodium están incluídos no listado sinalado como especies "de interese especial" e ambos están presentes na zona.
O hábitat de maior interese é a
aliseda riparia, baixo o epígrafe 91E0, considerada de interese prioritario segundo a D.G. XI da Unión Europea
[3]. As outras comunidades inclúense nos prados húmidos con
Molinia (código 6410) e bosques galaico-lusitanos con
Quercus robur e
Q. pyrenaica (código 9230).
En conxunto atopamos unha zona de gran interese polo menos a nivel local polo que recomendamos a conservación integral da zona e a ordenación dos recursos.
Referencias:
[1] FAGÚNDEZ, .T. 2003. Novidades provinciales da flora do término municipal de Ferrol (A Coruña, NON da Península Ibérica). Botanica complutensis 27: 71-75
[2] Xunta de Galicia, Consellería de Medio Ambiente. 2005. Catálogo Galego de Especies Ameazadas. Proxecto de decreto. Accesible en:
http://www.xunta.é/conselle/cma/GL/CMA05e/CGEAgalego.pdf
[3] Anónimo 1996. Interpretation manual of European Union Habitats. Buropean comission DG XI.Informe realizado por:
Jaime FagúndezBiólogo n° colegiado 19028-XOutubro de 2005
